Bài viết thảo luận về việc liệu có nên giữ cấp huyện sau khi sáp nhập tỉnh theo Kết luận 126-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Kết luận này định hướng nghiên cứu bỏ cấp huyện và sáp nhập một số tỉnh để bộ máy gọn gàng hơn trong năm 2025. Bài viết đặt câu hỏi về vai trò của cấp huyện, vốn được xem là "người lo việc làng" gần gũi với người dân, trong bối cảnh mới.
Bài viết phân tích những lợi ích tiềm năng của việc bỏ cấp huyện, như thủ tục hành chính nhanh hơn, quản lý an ninh gọn gàng hơn và tạo điều kiện cho các dự án lớn cấp tỉnh. Tuy nhiên, cũng nêu lên những lo ngại về khả năng quản lý của cấp tỉnh đối với các vùng sâu vùng xa, năng lực của cấp xã để đảm đương các công việc lớn hơn, và việc mất đi bản sắc của một số địa phương như Phú Quốc hay Lý Sơn.
Bài viết cũng điểm lại một số vụ sáp nhập huyện đã diễn ra vào cuối năm 2024, như huyện Đông Sơn nhập vào TP Thanh Hóa, Cát Tiên và Đạ Tẻh nhập vào Đạ Huoai (Lâm Đồng), và Nam Sách nhập vào TP Hải Dương. Những vụ sáp nhập này cho thấy việc tinh gọn cấp huyện không còn là ý tưởng xa vời mà đang trở thành hiện thực.
Cuối cùng, bài viết đề xuất một số hướng đi có thể xảy ra đối với cấp huyện, bao gồm bỏ hẳn, giữ lại một số ít ở các khu vực đặc biệt, hoặc duy trì tạm thời trước khi chuyển sang mô hình mới. Bài viết nhấn mạnh rằng việc đổi mới cần được thực hiện một cách thận trọng, lắng nghe ý kiến của người dân và đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình này.
Kết luận 126-KL/TW mở ra vài hướng đi:
- Bỏ hẳn: Nếu công nghệ “đỉnh” và xã “khỏe”, tỉnh - xã lo hết mọi việc
- Giữ ít lại: Chỉ còn vài trăm huyện ở nơi đặc biệt
- Dùng thêm chút nữa: Huyện ở lại một thời gian, rồi dần nhường cho mô hình mới
