Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về hội nhập quốc tế đã đưa ra một khuôn khổ lý luận và thực tiễn cho giai đoạn phát triển mới của đất nước. Hội nhập không chỉ là một chính sách đối ngoại mà còn là một phương thức phát triển mang tính tích hợp cao, trong đó yếu tố con người, thể chế, khoa học công nghệ và văn hóa đóng vai trò trung tâm.
Một trong những điểm nhấn quan trọng của bài viết là việc chuyển đổi tư duy từ việc tiếp nhận sang chủ động đóng góp vào quá trình hội nhập. Việt Nam không còn chỉ là một quốc gia đi sau học hỏi kinh nghiệm mà đã vươn lên trở thành một đối tác chủ động, có trách nhiệm và sẵn sàng tham gia vào việc định hình trật tự và luật chơi quốc tế, đặc biệt trong các lĩnh vực mới nổi. Điều này thể hiện sự phát triển tự nhiên dựa trên những thành tựu hội nhập đã đạt được trong 40 năm qua, đồng thời đáp ứng yêu cầu tất yếu khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị và sản xuất toàn cầu.
Bài viết cũng nhấn mạnh vai trò quyết định của nội lực trong quá trình hội nhập. Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định rằng nội lực đóng vai trò then chốt, trong khi ngoại lực chỉ có vai trò bổ sung. Điều này phản ánh đúng thực tiễn phát triển của đất nước và thể hiện tư duy độc lập, tự chủ, tự cường trong bối cảnh thế giới đang chuyển dịch nhanh chóng, tiềm ẩn nhiều rủi ro và xung đột lợi ích. Tư tưởng này là một nguyên tắc định hướng quan trọng trong việc hoạch định chính sách, theo đó hội nhập cần gắn chặt với quá trình tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển khoa học công nghệ, nâng cao năng lực thể chế và chất lượng nguồn nhân lực.
Một điều chỉnh đáng chú ý khác là việc xem hội nhập quốc tế không chỉ là nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước mà là sự nghiệp của toàn dân và cả hệ thống chính trị. Người dân và doanh nghiệp được xác định là trung tâm và là chủ thể của quá trình hội nhập. Sự thay đổi này phù hợp với thực tiễn hội nhập hiện đại, trong đó khu vực tư nhân, các tổ chức xã hội và cộng đồng địa phương đóng vai trò ngày càng quan trọng. Việc chuyển từ tư duy "hội nhập của Đảng và Nhà nước" sang "hội nhập toàn xã hội" góp phần xây dựng một nền tảng xã hội hóa cho hội nhập, từ đó nâng cao hiệu quả thực thi chính sách và khả năng thích ứng của cả hệ thống.
Bài viết cũng nhấn mạnh rằng hội nhập quốc tế không đồng nghĩa với việc thỏa hiệp hay từ bỏ nguyên tắc mà là một quá trình vừa hợp tác vừa đấu tranh. Điều này phản ánh cách tiếp cận cân bằng giữa việc mở rộng hợp tác với các đối tác, đồng thời giữ vững độc lập, chủ quyền và bảo đảm lợi ích quốc gia-dân tộc trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế. Trong bối cảnh thế giới đầy biến động, tư duy "hợp tác để đấu tranh và đấu tranh để hợp tác" là một công cụ thực tiễn giúp Việt Nam duy trì ổn định và phát triển, đồng thời giữ vững vị thế và bản sắc riêng.
Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đề cập đến sự cần thiết phải liên kết giữa hội nhập, cải cách thể chế và đổi mới sáng tạo. Việc kết nối hội nhập quốc tế với các chủ trương cải cách trong nước, đặc biệt là ba nghị quyết lớn về tinh gọn bộ máy, phát triển khoa học công nghệ và hội nhập quốc tế, thể hiện sự lồng ghép giữa nội dung đối ngoại và cải cách nội trị, giữa phát triển thể chế với phát triển năng lực cạnh tranh quốc gia. Chỉ khi gắn hội nhập với cải cách thể chế và phát triển khoa học công nghệ, Việt Nam mới có thể hội nhập một cách thực chất, tận dụng được các cơ hội và hạn chế được các rủi ro.
Bài viết đặc biệt quan tâm đến phát triển con người và giáo dục, nhấn mạnh chiến lược xây dựng "thế hệ vươn mình" – những công dân trẻ có năng lực toàn cầu, có thể sánh vai với bạn bè quốc tế vào năm 2045. Đây là một cách tiếp cận sâu sắc, cho thấy hội nhập không chỉ là vấn đề thị trường hay công nghệ mà còn là câu chuyện của trí tuệ, văn hóa và phẩm chất con người. Định hướng phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, giáo dục-đào tạo chuẩn hóa, y tế chuyên sâu và du lịch bền vững cũng thể hiện quan điểm hội nhập toàn diện, không chỉ dừng lại ở kinh tế hay chính trị-an ninh.
