Đề án sắp xếp và tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp xã đã được Thủ tướng phê duyệt theo Quyết định số 759. Đề án này hướng đến việc xây dựng một mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, trong đó các huyện đảo và thành phố đảo hiện tại sẽ được chuyển đổi thành các đơn vị hành chính cấp xã, được gọi là đặc khu.
Theo đó, sẽ có 11 đặc khu thuộc tỉnh được hình thành từ các huyện đảo hiện có, bao gồm Vân Đồn, Cô Tô, Cát Hải, Trường Sa, Hoàng Sa, Phú Quý, Kiên Hải, Bạch Long Vĩ, Cồn Cỏ, Lý Sơn và Côn Đảo. Đặc biệt, đối với thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, có chủ trương tách xã Thổ Châu để thành lập một huyện riêng. Sau đó, sẽ nghiên cứu thành lập hai đặc khu là Phú Quốc và Thổ Châu.
Chính phủ định hướng việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp xã theo hướng bỏ cấp trung gian (cấp huyện). Đơn vị hành chính cấp xã mới bao gồm xã, phường và đặc khu. Như vậy, các loại hình đơn vị hành chính như thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, thị xã, quận, huyện và thị trấn sẽ không còn.
Đề án cũng nêu rõ rằng, sau khi sắp xếp, chính quyền địa phương cấp xã phải quản lý địa bàn một cách hiệu quả, nắm bắt chắc chắn tình hình, gần dân, sát dân và phục vụ nhân dân một cách tốt nhất. Trong trường hợp sắp xếp phường với các đơn vị hành chính cùng cấp, đơn vị hành chính sau sắp xếp sẽ là phường. Nếu sắp xếp xã, thị trấn thì đơn vị hành chính mới sau sắp xếp là xã.
Đề án cũng đưa ra nguyên tắc không bắt buộc sắp xếp đối với các đơn vị hành chính cấp xã có vị trí biệt lập và khó tổ chức giao thông kết nối với các đơn vị hành chính liền kề hoặc có vị trí đặc biệt quan trọng ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh và việc bảo vệ chủ quyền quốc gia. Tổng số lượng đơn vị hành chính xã, phường sau sắp xếp giảm còn khoảng 60-70% so với hiện nay. Đồng thời, cần bảo đảm tương quan hợp lý, tránh tạo sự giãn cách, chênh lệch lớn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số giữa các xã, phường mới sau sắp xếp.
