Bài viết trên Cafeland.vn ngày 30/05/2025 nhấn mạnh sự cần thiết của việc khơi thông đầu tư công để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công đã kéo dài, gây ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin vào hiệu quả của chính sách này. Bài viết cho rằng cần có một cuộc cách mạng thể chế để đầu tư công thực sự bứt phá.
Thực tế cho thấy, thủ tục đầu tư công hiện nay quá rườm rà và phân tán, đòi hỏi nhiều cấp phê duyệt và ý kiến khác nhau, dẫn đến chậm trễ và giảm chất lượng quản trị. Tâm lý "sợ sai" cũng khiến cán bộ e ngại, chọn cách án binh bất động thay vì chủ động tháo gỡ vướng mắc.
Nguyên nhân sâu xa là do tư duy lập pháp thiên về kiểm soát đầu vào, thiếu định hướng hiệu quả đầu ra. Luật Đầu tư công hiện hành, dù nhằm phòng ngừa thất thoát, lại vô tình trở thành rào cản. Bên cạnh đó, phân cấp vẫn mang tính xin - cho, khi quyền quyết định điều chỉnh vốn tập trung ở Trung ương, khiến địa phương dù sát sao vẫn bị trói buộc bởi quy trình cứng nhắc.
Bài viết đề xuất tham khảo các mô hình quốc tế như "rolling plan" của New Zealand và Canada, phân loại dự án theo mức độ rủi ro, áp dụng quy trình rút gọn cho dự án nhỏ, đồng thời tăng cường giám sát sau nghiệm thu. Nhiều nước OECD đã chuyển mạnh sang hậu kiểm, sử dụng giám sát độc lập và dữ liệu số để minh bạch.
Việt Nam đã bước đầu số hóa một số khâu, nhưng cần xây dựng hệ sinh thái đầu tư công số tích hợp giữa các bộ, ngành và địa phương, với hệ thống giám sát trực tuyến tiến độ, giải ngân, vướng mắc và kết quả đầu ra.
Để khơi thông đầu tư công, cần trao quyền cho địa phương, gắn trách nhiệm cá nhân, giám sát thông minh và tập trung vào kết quả đầu ra. Sửa đổi Luật Đầu tư công cần hướng đến tư duy kiến tạo thay vì kiểm soát, để đầu tư công thực sự trở thành cú hích mạnh mẽ cho phát triển bền vững.
