Đảng và Nhà nước luôn quan tâm phát triển khoa học công nghệ qua nhiều nghị quyết và luật pháp. Tuy nhiên, cơ chế thực thi chưa hiệu quả, tư duy quản lý chậm đổi mới khiến khoa học công nghệ chưa thúc đẩy kinh tế tương xứng. Nghị quyết 57-NQ/TW đặt khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá hàng đầu với các mục tiêu cao đến năm 2030 và 2045, hướng đến vị thế quốc gia phát triển có thu nhập cao.
Nghị quyết 57 có 5 điểm đột phá:
- Mục tiêu cụ thể: Đến năm 2030 Việt Nam thuộc nhóm đầu ASEAN về năng lực cạnh tranh số và trí tuệ nhân tạo, đến 2045 kinh tế số đạt tối thiểu 50%, thuộc nhóm 30 nước dẫn đầu về đổi mới sáng tạo.
- Tăng đầu tư: Kinh phí R&D đạt 2% GDP vào 2030, trong đó đầu tư xã hội hơn 60%; bố trí ít nhất 3% ngân sách cho phát triển khoa học công nghệ, tăng dần theo yêu cầu.
- Đổi mới quản lý ngân sách: Ưu tiên cấp ngân sách cho R&D qua cơ chế quỹ, phân bổ trực tiếp và kịp thời, khác với cơ chế phê duyệt trước đây.
- Chấp nhận rủi ro: Chấp nhận thất bại trong nghiên cứu để khuyến khích nhà khoa học đổi mới.
- Tính khả thi: Người đứng đầu Đảng trực tiếp làm Trưởng ban chỉ đạo, có Hội đồng tư vấn, khắc phục nhược điểm các giai đoạn trước.
Nghị quyết cũng nhấn mạnh "nhà khoa học là nhân tố then chốt", cần có chính sách đãi ngộ, môi trường làm việc sáng tạo, tự chủ cao về tài chính và tổ chức. Cần sửa đổi các luật liên quan để tạo điều kiện thuận lợi. Các mục tiêu của Nghị quyết 57 có tính khả thi vì đã có nền tảng từ các nghị quyết trước và chỉ số TFP, GII và kinh tế số đang dần tiệm cận mục tiêu.
