Trong phiên thảo luận về dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Lệ đã nhấn mạnh vai trò của luật trong việc phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực quốc gia, thúc đẩy phát triển bền vững. Bà đề xuất luật cần thể hiện rõ tinh thần phân cấp, phân quyền đi đôi với trách nhiệm giải trình, tạo cơ chế tài chính phù hợp để TPHCM chủ động hơn trong đầu tư phát triển và đóng góp nhiều hơn cho cả nước.
Đại biểu Nguyễn Thị Lệ cho rằng, dự thảo luật cần thể chế hóa việc Trung ương giữ vai trò chủ đạo, đồng thời tạo điều kiện để địa phương chủ động, sáng tạo trong phân bổ nguồn lực. Bà đề xuất mở rộng quyền của HĐND trong quyết định tỷ lệ điều tiết nội địa, phân cấp nhiệm vụ chi và sử dụng kết dư ngân sách.
Về quy định bội chi và hạn mức dư nợ vay, bà Lệ cho rằng cần linh hoạt theo năng lực tài khóa và khả năng trả nợ của từng địa phương. Bà đề xuất bổ sung các tiêu chí định lượng như GRDP, năng lực trả nợ, xếp hạng tín nhiệm và khả năng huy động vốn trên thị trường tài chính, tín dụng để đánh giá đúng năng lực thực tế của các địa phương có quy mô kinh tế lớn như TPHCM. Đồng thời, bà cũng đề xuất luật hóa rõ ràng hơn việc Quốc hội cho phép địa phương bội chi để đầu tư các dự án trọng điểm.
Chủ tịch HĐND TPHCM cũng đề xuất cho phép địa phương được lập một số quỹ tài chính ngoài ngân sách theo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm và minh bạch để đáp ứng các nhu cầu đặc thù như quỹ phát triển chuyển đổi số, quỹ đầu tư hạ tầng đô thị, quỹ phát triển KH-CN và quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo. Bà cũng đề nghị tăng cường thực quyền cho HĐND địa phương trong quyết định ngân sách, bao gồm quyền quyết định tỷ lệ phân chia nội bộ giữa các cấp ngân sách, quyền quyết định chuyển nguồn, sử dụng kết dư và phân bổ vốn cho các chương trình đột phá.
Đồng tình với việc điều chỉnh tăng mức dư nợ vay của ngân sách địa phương, ĐB Trần Hoàng Ngân (TPHCM) đề nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét thêm đối với các đô thị đặc biệt như Hà Nội, TPHCM đang có nhiều dự án lớn, đặc biệt là dự án đường sắt đô thị, nên cần nâng mức dư nợ vay của ngân sách địa phương.
Liên quan đến các khoản thu phân chia tỷ lệ phần trăm giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, ĐB Trần Hoàng Ngân đề cập, dự thảo quy định với tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, các địa phương không nhận bổ sung cân đối thì ngân sách trung ương hưởng 30%, địa phương hưởng 70% (hiện nay các địa phương đang hưởng 100%).
ĐB Trần Hoàng Ngân ví dụ, theo kế hoạch đầu tư dự trù năm 2026-2030, TPHCM cần nguồn lực đầu tư công là 1,1 triệu tỷ đồng. Trong số này, nguồn thu từ đất khoảng 550.000 tỷ đồng. Nếu ngân sách trung ương điều tiết chỉ 30% tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì TPHCM sẽ hụt thu 165.000 tỷ đồng trong 5 năm, tức mỗi năm hụt thu là 33.000 tỷ đồng.
Một số đại biểu khác cũng cho rằng nên để các địa phương hưởng 100% tiền sử dụng đất và tiền thuê đất để có nguồn lực đầu tư phát triển. Nhiều đại biểu cũng băn khoăn về tỷ lệ phân chia ngân sách trung ương và địa phương, đề nghị cân nhắc lại.
