Trong buổi thảo luận tại Quốc hội, các đại biểu đã đưa ra nhiều ý kiến quan trọng về các dự án luật liên quan đến ngân sách nhà nước và quốc tịch Việt Nam.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Phan Văn Mãi, nhấn mạnh sự cần thiết của việc phân cấp phân quyền mạnh mẽ để giải quyết công việc một cách nhanh chóng và hiệu quả. Ông cho rằng việc sửa đổi Luật Ngân sách nhà nước và các luật liên quan nhằm mục tiêu tạo ra cơ chế mở, linh hoạt hơn, đồng thời vẫn đảm bảo các nguyên tắc cơ bản và cơ sở pháp lý.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân tập trung vào các khoản thu và chi ngân sách, đặc biệt là tỷ lệ điều tiết giữa ngân sách trung ương và địa phương. Ông phân tích rằng trong số 63 tỉnh thành, hiện có 18 địa phương tự chủ tài chính, trong khi 45 địa phương còn lại phải nhận điều tiết từ ngân sách trung ương. Sau sắp xếp, số tỉnh thành giảm xuống còn 34, ông Ngân ủng hộ việc không chia nhỏ tỷ lệ điều tiết cho từng địa phương mà nên phân theo nhóm để dễ quản lý và điều hành.
Ông Ngân cũng đề xuất điều chỉnh tỷ lệ phân chia giữa ngân sách trung ương và địa phương đối với một số loại thuế. Ví dụ, với thuế thu nhập cá nhân, ông đồng ý với việc ngân sách trung ương hưởng 70% số thu trên địa bàn TP HCM và Hà Nội. Tuy nhiên, với thuế tiêu thụ đặc biệt, ông cho rằng tỷ lệ 80% ngân sách trung ương hưởng là thấp và đề nghị nâng lên để hai địa phương này được hưởng 30%. Đối với thuế bảo vệ môi trường, ông thống nhất với tỷ lệ 80% ngân sách trung ương và 20% ngân sách địa phương.
Đặc biệt, đại biểu Ngân quan tâm đến các khoản thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, và tiền thu từ việc sử dụng đất gắn liền với tài sản do các cơ quan trung ương quản lý. Ông cho rằng việc phân chia tỷ lệ 30% cho ngân sách trung ương và 70% cho ngân sách địa phương sẽ ảnh hưởng lớn đến TP HCM, vì các khoản thu này chiếm tỷ trọng lớn trong chi đầu tư phát triển của thành phố. Ông đề nghị cân nhắc tỷ lệ này để đảm bảo các địa phương có đủ nguồn lực để phát triển, đặc biệt là các dự án quan trọng như đường sắt đô thị.
Đại biểu Trần Anh Tuấn cũng bày tỏ lo ngại về việc phân cấp nguồn thu giữa ngân sách trung ương và địa phương, cho rằng cần có đánh giá tác động kỹ lưỡng hơn để tránh gây khó khăn cho các địa phương chưa chủ động được ngân sách.
Ngoài ra, đại biểu Đỗ Đức Hiển đề nghị giữ nguyên thẩm quyền của Quốc hội trong việc quyết định các nhiệm vụ thu chi ngân sách, thay vì giao cho Thủ tướng như dự thảo đề xuất. Ông cho rằng việc này đảm bảo nguyên tắc thể chế hóa nghị quyết của Trung ương và tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính.
Các ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội cho thấy sự quan tâm sâu sắc đến việc cải thiện hệ thống ngân sách nhà nước, đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và công bằng trong phân bổ nguồn lực, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.
