Bộ Xây dựng đang lên kế hoạch chuyển đổi các giao dịch bất động sản sang hình thức điện tử tương tự như thị trường chứng khoán. Mục tiêu của việc này là tăng cường tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý thị trường bất động sản.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đề xuất VARs phối hợp nghiên cứu đề án thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch Bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý, nhằm tạo ra nền tảng giao dịch công khai và minh bạch, giúp người dân tiếp cận thông tin dễ dàng và tin cậy.
Trong quý II năm 2025, Bộ Xây dựng sẽ hợp tác với các bộ Tư pháp, Tài chính và Tài nguyên Môi trường để phát triển mô hình giao dịch điện tử bất động sản, cho phép người dân thực hiện các thủ tục mua bán, công chứng, nộp thuế và đăng ký giao dịch trực tuyến. Trung tâm thông tin của Bộ sẽ được nâng cấp với hệ thống phần mềm tiên tiến, kết nối dữ liệu liên thông và bảo mật.
Bộ Công an cũng tham gia vào việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về nhà ở, kết nối với các cơ sở dữ liệu khác để cung cấp thông tin pháp lý về các dự án và bất động sản đủ điều kiện kinh doanh.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác giữa các hội và hiệp hội để xây dựng mô hình thị trường bất động sản an toàn và bền vững, đồng thời kêu gọi sự tham gia tích cực để đề án sớm được triển khai và mang lại lợi ích cho cộng đồng.
Việc chuyển đổi số trong lĩnh vực bất động sản giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, ngăn chặn thao túng giá và đầu cơ, bảo vệ quyền lợi của người dân và nhà đầu tư, góp phần hiện đại hóa thị trường bất động sản Việt Nam.
Hiện nay, một số quốc gia đã áp dụng mô hình giao dịch bất động sản trực tuyến dưới sự quản lý của nhà nước. Singapore quản lý thông qua Cơ quan Quản lý Đất đai Singapore (URA), còn ở Hoa Kỳ, thông tin bất động sản được công khai qua Dịch vụ Đa niêm yết (MLS). Tuy nhiên, mô hình sàn giao dịch bất động sản do nhà nước quản lý như sàn chứng khoán chưa phổ biến trên thế giới.
Nếu mô hình giao dịch bất động sản như chứng khoán được triển khai, thị trường bất động sản sẽ có những thay đổi đáng kể. Thông tin về giá cả, lịch sử giao dịch và pháp lý sẽ được công khai, giúp hạn chế tình trạng thổi giá và đầu cơ. Người mua và người bán có thể giao dịch nhanh chóng mà không cần phụ thuộc vào môi giới truyền thống, làm tăng tính thanh khoản của thị trường.
Giá sẽ được quyết định bởi yếu tố cung cầu thay vì bị thao túng bởi các nhóm lợi ích. Nhà đầu tư có thể giao dịch linh hoạt hơn, thậm chí có thể mua bất động sản theo phần trăm như mua cổ phiếu. Chủ sở hữu bất động sản có thể huy động vốn từ nhiều nhà đầu tư nhỏ thay vì chỉ dựa vào ngân hàng.
Môi giới bất động sản sẽ chuyển sang tư vấn chiến lược đầu tư, phân tích dữ liệu và hỗ trợ pháp lý. Ngân hàng cũng phải điều chỉnh quy trình cho vay và thẩm định tài sản để theo kịp tốc độ thị trường. Nhà nước sẽ dễ dàng quản lý và thu thuế hơn nhờ mọi giao dịch được thực hiện trên sàn điện tử.
Mặc dù vậy, giá bất động sản có thể dao động mạnh khi có tin tức lớn hoặc sự kiện kinh tế, tạo ra tình trạng bong bóng hoặc sụt giảm đột ngột. Việt Nam cần có hành lang pháp lý đầy đủ để điều chỉnh các giao dịch bất động sản trên nền tảng điện tử với quy mô lớn như chứng khoán. Tâm lý nhà đầu tư cũng cần thay đổi để thích nghi với giao dịch điện tử và đầu tư linh hoạt hơn.
Áp dụng mô hình này, thị trường bất động sản có thể trở nên minh bạch và thanh khoản hơn, mở rộng cơ hội cho nhiều nhà đầu tư, nhưng cần có hệ thống pháp lý và công nghệ vững chắc để kiểm soát rủi ro.
