Chính sách thuế khoán, dù từng là công cụ hỗ trợ trong bối cảnh hạ tầng công nghệ và năng lực quản lý thuế còn hạn chế, nay đã trở thành rào cản trong quá trình chuyển đổi sang mô hình kinh tế số. Việc xóa bỏ thuế khoán từ năm 2026 được kỳ vọng sẽ tạo ra bước ngoặt trong quản lý thuế, chấm dứt cơ chế thỏa thuận ngầm và thúc đẩy sự công bằng, minh bạch trong hệ thống thuế.
Theo thống kê, hiện có hơn 1,5 triệu hộ kinh doanh nộp thuế theo hình thức khoán, với mức thuế trung bình khoảng 670.000 đồng/tháng, thấp hơn nhiều so với mức 4,6 triệu đồng/tháng của các hộ tự kê khai. Sự chênh lệch này cho thấy thuế khoán không còn phản ánh đúng năng lực tài chính và quy mô thực tế của người nộp thuế, dẫn đến nguy cơ thất thu ngân sách và tạo ra sự bất công.
Nghị định 70/2025/NĐ-CP, sửa đổi bổ sung Nghị định 123/2020/NĐ-CP, yêu cầu các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử có kết nối máy tính tiền. Từ ngày 1/6, nhiều hộ kinh doanh thuộc các ngành nghề như ăn uống, nhà hàng, khách sạn, siêu thị, bán lẻ... sẽ không còn nộp thuế khoán mà chuyển sang xuất hóa đơn điện tử, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định việc bỏ thuế khoán là chủ trương đúng đắn, tạo bình đẳng và khuyến khích hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp. Bộ Tài chính đang thí điểm chính sách này và chỉ đạo cơ quan thuế hướng dẫn các hộ kinh doanh đăng ký, kê khai thuế, tăng cường ứng dụng công nghệ để giảm gánh nặng chi phí.
Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc nhận định thuế khoán không còn phù hợp và dễ phát sinh "thỏa thuận ngầm". Việc xóa bỏ thuế khoán sẽ không gây khó khăn lớn, vì đa số hộ kinh doanh hiện nay đều sử dụng điện thoại thông minh và có thể truy cập các phần mềm hỗ trợ kê khai, nộp thuế trực tuyến.
Chuyên gia Nguyễn Văn Được cho rằng hộ kinh doanh không nên quá lo lắng, vì việc kê khai ở đây không phải là kê khai theo luật Thuế Giá trị gia tăng mà chỉ là thực hiện đầy đủ hóa đơn, chứng từ và chế độ kế toán đơn giản. Việc nộp thuế theo kê khai sẽ đảm bảo doanh thu cao thì nộp thuế cao, doanh thu thấp thì nộp thuế thấp, đúng với bản chất của nghĩa vụ thuế.
Để tạo điều kiện thuận lợi cho hộ kinh doanh trong việc xác định doanh thu, chi phí và nghĩa vụ thuế, việc ứng dụng công nghệ số được xem là giải pháp thiết yếu.
