Trong bối cảnh cải cách thể chế ở Việt Nam, việc bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với một số dự án đang gây nhiều tranh cãi. Cộng đồng doanh nghiệp cho rằng quy định này là một "nút thắt" làm chậm tiến độ dự án. Hiệp hội Bất động sản TP HCM cho biết một dự án nhà ở thương mại phải trải qua 7-9 thủ tục hành chính kéo dài 3-5 năm trước khi được cấp phép xây dựng, trong đó thủ tục xin chủ trương đầu tư tốn nhiều thời gian nhất. Một doanh nghiệp sản xuất tại Đồng Nai đã mất 10 tháng để hoàn tất thủ tục này, dẫn đến việc vuột mất hợp đồng với đối tác Nhật Bản. Thống kê cho thấy khoảng 40% trong số 5.000 dự án đầu tư hàng năm không thuộc loại hình rủi ro cao nhưng vẫn phải xin chủ trương đầu tư.
Tuy nhiên, nhiều bộ ngành và cơ quan từ ngành Kế hoạch và Đầu tư (cũ) vẫn thận trọng, lo ngại việc bãi bỏ thủ tục này sẽ dẫn tới buông lỏng quản lý, đặc biệt trong các lĩnh vực liên quan đến quy hoạch, sử dụng đất đai, hạ tầng kỹ thuật, môi trường hoặc quốc phòng an ninh. Họ cho rằng cần kiểm soát tiền kiểm để tránh tình trạng dự án "đặt gạch" tràn lan, phá vỡ định hướng phát triển bền vững. Một số địa phương miền núi hoặc vùng ven biển cũng muốn giữ lại quy trình này để sàng lọc và định hướng thu hút đầu tư.
Cuộc tranh luận này diễn ra khi Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 57 về chuyển đổi số đều hướng tới việc cắt giảm thủ tục, giảm tầng nấc, đồng thời xây dựng các cơ chế giám sát minh bạch hơn, công khai hơn và hiện đại hơn. Nghị quyết 68 yêu cầu loại bỏ các "giấy phép con" trá hình và tái cấu trúc thể chế theo hướng đối xử bình đẳng giữa các nhà đầu tư. Nghị quyết 57 đặt mục tiêu số hóa toàn bộ quy trình đầu tư, liên thông và giám sát trên nền tảng dữ liệu thời gian thực.
Nếu thực hiện đầy đủ các yêu cầu này, dữ liệu và công nghệ sẽ trở thành "bộ lọc" hữu hiệu để cảnh báo rủi ro, phát hiện bất thường mà không cần thiết phải giữ lại các khâu trung gian mang tính hình thức. Bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư không có nghĩa là "buông tay quản lý", mà là chuyển sang một cách quản lý hiện đại hơn, công bằng hơn và ít tốn kém thời gian hơn. Doanh nghiệp sẽ tiết kiệm thời gian và chi phí, người dân tiếp cận dịch vụ nhanh hơn, Nhà nước giảm gánh nặng thủ tục, và hệ thống công chức trở nên minh bạch hơn, chuyên nghiệp hơn.
