Chính phủ đã chỉ đạo nghiên cứu việc đánh thuế bất động sản bỏ hoang và các dự án chậm triển khai nhằm mục tiêu phát triển thị trường bất động sản một cách lành mạnh và bền vững. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã nhấn mạnh sự cần thiết phải xem xét kỹ lưỡng để không ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân sử dụng nhà đất hợp pháp, tránh việc đánh thuế trùng và phân biệt rõ giữa nhà đầu cơ với người sử dụng thực tế cũng như giữa người kinh doanh hợp pháp với người bỏ hoang, gây lãng phí tài nguyên.
Bộ Xây dựng đã đề xuất Bộ Tài chính xây dựng chính sách thuế để hạn chế đầu cơ và tình trạng mua bán lướt sóng, đồng thời nghiên cứu thuế lũy tiến đối với nhà đất bỏ hoang hoặc nhà đất thứ hai, phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội trong nước và thông lệ quốc tế. Đối với doanh nghiệp phát triển dự án bất động sản, pháp luật hiện hành đã có cơ chế xử phạt đối với các trường hợp chậm triển khai hoặc bỏ hoang đất.
Tuy nhiên, việc kiểm soát và ngăn chặn hoạt động đầu cơ, găm đất đối với các nhà đầu tư cá nhân vẫn còn nhiều thách thức do khái niệm đầu cơ và đầu tư chưa được phân định rõ ràng. Hoạt động mua bán, chuyển nhượng không được kiểm soát chặt chẽ là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng sốt đất, tiềm ẩn rủi ro cho thị trường bất động sản và nền kinh tế nói chung.
Do đó, việc ban hành chính sách thuế bất động sản được coi là một công việc cấp bách để điều tiết thị trường phát triển theo hướng an toàn, lành mạnh và bền vững. Đánh thuế bất động sản hiệu quả và minh bạch, hướng tới các đối tượng tích lũy, đầu cơ thay vì những người mua bất động sản phục vụ mục đích sinh sống hay sản xuất kinh doanh sẽ giúp tăng nguồn thu ngân sách và điều tiết thị trường bất động sản.
Mặc dù vậy, việc sử dụng công cụ thuế để điều tiết thị trường bất động sản cũng gặp nhiều thách thức. Cơ quan quản lý nhà nước cần xây dựng và hoàn thiện hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản để xác định chính xác đâu là ngôi nhà thứ hai, thứ ba và giá trị của bất động sản bị áp thuế. Bên cạnh đó, cần cân nhắc kỹ lưỡng các tác động tiêu cực có thể xảy ra, như việc người dân bị “kiệt quệ” sức mua, tạo ra các lỗ hổng pháp lý cho việc lách thuế, hoặc làm tăng giá thuê nhà.
Một số quốc gia như Singapore và Hàn Quốc đã áp dụng các chính sách thuế đối với bất động sản thứ hai trở lên hoặc đất bỏ hoang để hạn chế đầu cơ và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, việc áp dụng các chính sách này cần được nghiên cứu và điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của từng quốc gia.
