Bài viết thảo luận về các phương án mở rộng tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông một dự án huyết mạch có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Hiện tại, tuyến đường này vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế và bất cập do việc phân kỳ đầu tư giai đoạn 1 (2017-2025) với quy mô từ 2-4 làn xe chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.
Bộ Xây dựng đã đề xuất đầu tư khoảng 1.144km với tổng mức đầu tư dự kiến là 152.135 tỷ đồng theo hình thức đầu tư công. Tuy nhiên, Tập đoàn Đèo Cả cũng đã đề xuất chủ trì nghiên cứu đầu tư mở rộng các đoạn tuyến theo phương thức đối tác công tư (PPP) và kiến nghị kết hợp vốn công và PPP. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã giao Bộ Xây dựng nghiên cứu đề xuất này.
Trong cuộc họp do Bộ Xây dựng tổ chức, Tập đoàn Đèo Cả đã báo cáo phương án đề xuất đầu tư mở rộng toàn bộ đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông trong khi Tập đoàn Sơn Hải đề nghị tham gia đoạn Nha Trang - Hoài Nhơn. Đèo Cả nhấn mạnh mục tiêu giảm thiểu nguồn vốn NSNN, hợp lực các doanh nghiệp trong nước có năng lực tài chính và thi công, tận dụng máy móc thiết bị và con người sẵn có.
Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Xây dựng) đã đưa ra dự thảo phương án đầu tư mở rộng theo phương thức PPP, chia dự án thành 3 dự án thành phần với tổng mức đầu tư lần lượt là 25.000 tỷ đồng, 45.000 tỷ đồng và 56.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, phương án này bị đánh giá là còn nhiều bất cập do yêu cầu vốn chủ sở hữu tối thiểu và thu xếp tín dụng vượt quá khả năng của nhiều doanh nghiệp.
Tập đoàn Đèo Cả đề xuất tự lập đề xuất dự án PPP và đảm nhận vai trò tổ chức thu phí hoàn vốn cho nhà nước. Với các đoạn tuyến còn lại, Đèo Cả đề xuất hợp tác với các doanh nghiệp khác để cùng nghiên cứu và đầu tư theo hình thức PPP. Phương án này có nhiều ưu điểm như giúp hoàn vốn nhanh chóng cho ngân sách nhà nước, đảm bảo hiệu quả trong quản lý và khai thác, đồng thời tiết kiệm ngân sách và giảm thiểu tiêu cực lãng phí.
Việc triển khai dự án chậm trễ sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới người dân và làm doanh nghiệp nản lòng. Cần xem xét và đánh giá kỹ lưỡng các đề xuất của doanh nghiệp để đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả của dự án.
