Bài viết trên Cafeland.vn ngày 01/05/2025 thảo luận về tính khả thi của việc thế chấp tài sản số và tín chỉ carbon tại ngân hàng ở Việt Nam trong bối cảnh thiếu vắng khung pháp lý.
Thực trạng thiếu khung pháp lý:
Trong khi kinh tế số phát triển nhanh chóng, tài sản số và tín chỉ carbon nổi lên như những tài sản có giá trị kinh tế lớn. Tuy nhiên, hệ thống pháp luật hiện hành chưa theo kịp, mới chỉ xác định tài sản theo cách liệt kê mà chưa có sự mở rộng để bao gồm tài sản số hay tín chỉ carbon. Điều này gây khó khăn cho ngân hàng trong việc nhận tài sản số làm bảo đảm và xác định giá trị, xử lý tài sản khi có rủi ro.
Giải thích về tài sản số:
Theo Dự thảo Luật Công nghiệp Công nghệ số năm 2025, tài sản số là sản phẩm công nghệ số được tạo ra, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực quyền sở hữu bằng công nghệ chuỗi khối, mà con người có quyền sở hữu theo quy định của pháp luật về dân sự và pháp luật có liên quan. Trong khi đó, Thông tư số 37/2024/TT-BTC định nghĩa tài sản vô hình là tài sản không có hình thái vật chất nhưng có khả năng tạo ra các quyền và lợi ích kinh tế, tự biểu hiện thông qua các đặc tính kinh tế, không bao gồm tiền mặt.
Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng tài sản số là một loại tài sản vô hình và đương nhiên được ngân hàng nhận thế chấp theo quy định chung. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý về những rủi ro lớn đối với loại tài sản này, như yêu cầu trình độ chuyên môn cao, khó định giá và phát mại.
Kinh nghiệm quốc tế:
TS Giacomo Merell dẫn chứng kinh nghiệm từ Thụy Sĩ, Singapore và Malta, những quốc gia đã có những bước tiến trong việc công nhận và quản lý tài sản số. Thụy Sĩ cho phép sử dụng Bitcoin và Ethereum làm tài sản thế chấp tại Sở Giao dịch Chứng khoán SIX. Singapore thông qua Luật Dịch vụ thanh toán (PSA) và công nhận token kỹ thuật số là tài sản có thể dùng để thế chấp. Malta tiên phong trong việc ban hành Luật Tài sản tài chính ảo và thúc đẩy token hóa các khoản nợ tài chính.
Đề xuất cho Việt Nam:
TS Giacomo Merello nhận định Việt Nam có lượng người nắm giữ và giao dịch tiền ảo thuộc nhóm cao nhất thế giới, cho thấy nhu cầu nội địa rất mạnh. Ông nhấn mạnh cần có hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch và cập nhật kịp thời với xu thế công nghệ để khai thác tối đa tiềm năng của tài sản số và tín chỉ carbon, đồng thời kiểm soát rủi ro.
TS Lê Thị Giang cho rằng cần xác lập rõ ràng địa vị pháp lý của tài sản số và tín chỉ carbon trong Bộ luật Dân sự. Bà cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung Nghị định 21/2021/NĐ-CP về giao dịch bảo đảm, quy định chi tiết phương thức thế chấp, ký quỹ tài sản số và tín chỉ carbon, đồng thời xây dựng bộ quy chuẩn riêng về định giá tài sản số, tín chỉ carbon trong giao dịch tín dụng.
