Nhu cầu nhà ở xã hội (NOXH) giai đoạn 2021-2025 là 1,24 triệu căn, nhưng từ 2021 đến nay, cả nước chỉ hoàn thành 57.652 căn, đạt 13,5% kế hoạch. Gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng mới giải ngân được 1,44%.
Nguồn cung NOXH khan hiếm, thủ tục pháp lý phức tạp, giá bán và lợi nhuận bị khống chế thấp, quỹ đất trung tâm khan hiếm và đắt đỏ, dự án NOXH ở ngoại ô khó thu hút người mua.
Tiêu chuẩn mua NOXH khắt khe, quá trình xét duyệt phức tạp, việc xác minh thu nhập còn tắc nghẽn, tình trạng chuyển nhượng trái phép diễn ra, người dân khó tiếp cận vốn vay, lãi suất cao, thời gian vay ngắn, giá mua NOXH vượt khả năng chi trả.
Luật mới có nhiều điểm sáng trong đầu tư phát triển NOXH: chủ đầu tư không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, được ưu đãi thuế, được dành 20% diện tích đất để xây dựng công trình kinh doanh, cho phép doanh nghiệp trong khu công nghiệp tham gia phát triển NOXH.
UBND tỉnh, thành phố quyết định việc chủ đầu tư bố trí quỹ đất cho NOXH, chủ đầu tư có thể có thêm lợi nhuận từ phần diện tích công trình kinh doanh.
Cần xây dựng quy định và cơ chế kiểm soát chặt chẽ để ngăn chặn đầu cơ, trục lợi, đảm bảo NOXH đến tay đúng đối tượng.
Bộ Xây dựng cần ban hành quy trình, tiêu chuẩn riêng cho NOXH, doanh nghiệp gặp khó khăn trong quá trình đầu tư xây dựng, thanh kiểm tra, hậu kiểm và phê duyệt giá bán.
Cần cân đối giữa người mua và chủ đầu tư để cả hai bên được tiếp cận các gói hỗ trợ về vốn, rút ngắn thời gian chờ đợi thủ tục pháp lý, tập trung vào sáng tạo và ứng dụng công nghệ để tạo ra NOXH chất lượng cao với giá thành hợp lý.
